ویژگی های فضای مجازی
ویژگیهای شبکههای اجتماعی مجازی :
1ـ جهانی و فرامرزی بودن : از ویژگیهای منحصر به
فردی که فضای سایبر را از دیگر رسانهها ممتاز میسازد،
جهانی بودن آن است. هر فردی در دو نقطه از جهان
میتواند از طریق آن به آسانی به جدیدترین اطالعات
دست یابد. مرزهای جغرافیایی تاکنون نتوانسته از
گسترش روزافزون فضای سایبر جلوگیری کند. از این رو،
هر نوع فیلتر و مرزبندی در برابر آن بسیار دشوار مینماید.
2ـ دستیابی آسان به آخرین اطالعات : چنانچه بخواهید
به آخرین مقاله، کتاب و یا خبری که در زمینه تخصصی
در سطح جهان منتشر شده، دست یابید، سادهترین و
سریعترین راه استفاده از فضای سایبر است.
3ـ جذابیت و تنوع : رسانهها از فیلم، عکس، متن و یا هر
هنر دیگری برای جذاب کردن خویش استفاده میکنند
و این ابزارها در فضای سایبر قابل دستیابی است به ویژه
آنگاه که هیچ نظارت و فیلتری توان محدود کردنش را
نداشته باشد. از ویژگیهای منحصر به فردی که در تنوع و
جذابیت فضای سایبر تأثیر بسزایی دارد، مشتری محوری
محض است. در متون نوشتاری ارتباطی تنگاتنگ میان
خوانندگان و نویسندگان وجود دارد که خواننده به راحتی
میتواند نظر خود را با شخص نویسنده در میان بگذارد.
از سوی دیگر، امکان نظر سنجی و ارزیابی در این فضا
بسیار آسانتر و روزآمدتر است و این توانایی را به داده
پردازان، فروشندگان و عرضه کنندگان محصوالت
اینترنتی میدهد که از آخرین خواستههای مشتریان و
مخاطبان خود مطلع گردند.
4ـ آزادی اطالعات و ارتباطات : معنای واقعی آزادی
اطالعات در فضای سایبر محقق شده است. از این رو،
شما هر نوع اطالعاتی را که بخواهید اعم از فرهنگی،
سیاسی و اقتصادی، بدون محدودیتهای حاکم بر دیگر
رسانهها در فضای سایبر قابل دسترسی است. آزادی
ارتباطی نیز از ویژگیهای دیگر فضای مجازی است که
در دیگر وسایل ارتباطی تا این حد قابل دستیابی نیست.
خصوصیات و عملکرد شبکههای اجتماعی:
1ـ ارایه خدمات مانند چت، وبالگ نویسی، ایمیل،
پیامهای فوری، ویدئو، اشتراک گذاری فایل، اشتراک
گذاری عکس و غیره
2ـ ساخت یک پایگاه داده از کاربران که باعث میشود
تا کاربران دوستان خود را بیابند در عین حال اجتماعات
مختلفی هم شکل میگیرند.
3ـ آزاد و بدون هزینه هستند.
4ـ به اشتراک گذاری عالقهمندیها )دیدگاههای سیاسی
و یا فعالیتهای تجاری، مذهبی، ملیت و مبتنی بر هویت
و ….(
5ـ ترکیبسازیهای جدید برای گرفتن اطالعات و
ارتباطات از قبیل اتصال به تلفن همراه
6ـ اضافه کردن ویژگیهای جدید را براساس نظرات
کاربران دارند.
7ـ اجازه دادن به کاربران برای دسترسی و تنظیم قوانین
و حفظ حریم خصوصی
8ـ ایجاد جوامع و گروههای مختلف
9ـ فراهم کردن زمینهای برای مالقات با افراد غریبه یا
کسانی که به زمینههای مختلف مورد نظر افراد، نزدیک
هستند.
به طور خالصه، پیامدها و اثرات منفی شبکههای
اجتماعی مجازی بر فرد و خانواده عبارتند از:
1ـ شکلگیری و ترویج سریع شایعات و اخبار کذب
2ـ تبلیغات ضد دینی و القای شبهات در عقاید افراد
3ـ نقض حریم خصوصی افراد
4ـ انزوا و دور ماندن از محیطهای واقعی اجتماع
5ـ تأثیرات منفی رفتاری که فرد با عضویت در هر شبکه
اجتماعی درگیر نوع خاصی از فرهنگ ارتباطاتی میشود
نظیر برخورد، تکیه کالم، اصطالحات مخصوص، رفتار،
تیپ شخصیتی و ظاهری و …
6ـ مصنوعی شدن ارتباطات و از بین رفتن روابط صحیح
اجتماعی
7ـ تضعیف نهاد خانواده و صله رحم
8ـ بیهویتی ، بحران هویت و اختالل شخصیت در بین
نوجوانان و جوانان
9ـ جرأت و جسارت ارتکاب جرم به خاطر ناشناخته بودن
در محیط سایبری
10ـ اعتیاد رفتاری به اینترنت، چت و شبکههای اجتماعی
که نتیجه آن افسردگی، اضطراب، بیخوابی، کاهش
روابط اجتماعی با اطرافیان، انزوا، مختل شدن فعالیتهای
روزمره، رها کردن شغل )بیکاری( و … است.
11ـ فریب و بهره کشی جنسی
12ـ تلف شدن وقت جوانان و فاصله گرفتن آنها از
واقعیت
13ـ سوء استفاده از پروفایلها و سایتهای دوست یابی
14ـ آسیبهای سوء استفاده از اطالعات داخل رایانههای
خصوصی مردم
15ـ دوستیهای بدون مرز و ضابطه
16ـ قرار دادن فایلهای مبتذل در دسترس عموم
کاربران
17ـ انتقال هنجارها و نرمهای ارزشی و اخالقی غربی
18ـ وابستگی شدید روانی و فکری به اینترنت و
شبکههای اجتماعی
19ـ آسیبهای جسمانی از قبیل فشارهای عصبی،
چاقی، انزوا، چشم درد و …
20ـ گسست فکری و عاطفی: با ورود اینترنت و
شبکههای اجتماعی به درون خانوادهها بین والدین و
فرزندان جدایی فکری، عاطفی و فیزیکی رخ میدهد
و پیشرفت خیره کننده فناوری تأثیرات محسوس و
نامحسوس زیادی را بر زندگی خانوادهها به ویژه دختران
و بانوان گذاشته است.
21ـ تهدید بنیانهای خانواده و نارضایتیهای خانوادگی
ّد جوانان، طالق، فرار از
مانند افزایش سن ازدواج، تجر
منزل، فحشا، سردی روابط زن و شوهر و سایر مسایل و
مشکالت خانوادگی …